Inmaken 

Inmaken: recepten van overal 

Omdat de populariteit van het wecken aan het begin van de 20ste eeuw zo groot was in België en nadien de diepvriezer de taak van bewaren overnam, werden heel wat inmaakrecepten zonder verhitting (sterilisatie) of vriezen niet doorgegeven. Tijdens het MOES-tuin-project ontmoetten we wel heel wat moestuiniers met migratieachtergrond die inmaakkennis van hun ouders of grootouders hadden geleerd en nog steeds toepassen. 

Mustafa en Emira woonden tot 1992 in Midyat, een dorp in het Koerdische Zuidoosten van Turkije. Daar hadden ze een moestuin bij hun huis en een klein veld buiten het dorp, zoals iedereen. Het was een opbrengsttuin die voor het hele jaar granen, fruit, groenten en kruiden voorzag. De mensen in het dorp leefden en leven er zelfvoorzienend. Mustafa en Emira leerden de eeuwenoude moestuinkennis van hun streek al van kindsbeen af. Alles werd er bewaard voor de winter: fruit, noten, peulvruchten en groenten werden gedroogd, groenten gepekeld en gefermenteerd, kruiken met onder andere vlees van eigen schapen en geiten, ingekuild in muren van klei. In België was het voor Mustafa en Emira zoeken naar een nieuw leven. Ze misten ook de smaken en de voedzaamheid van het eten dat ze in hun eigen tuin en veld kweekten. Ze kwamen terecht in een klein appartement met hun kinderen, zonder tuin. Van een moestuin was geen sprake. Bovendien was het in de jaren 1990 niet gemakkelijk om producten uit hun geboorteland te vinden. In die periode helpen heel wat mensen Mustafa en Emira waar nodig. Onder hen is ook Luk, die een grote moestuin heeft en Mustafa uitnodigt om er samen te tuinieren. In 2010 gaan Emira en Mustafa voor het eerst terug naar hun geboortedorp. Ze brengen druivenstekjes mee, die een plek krijgen in Luks tuin. In 2022 laten Emira en Mustafa een pompoen uit hun geboortedorp naar Herent brengen. De pompoenen zijn daar groot, rond en wit, proeven anders én zijn beter om in te maken. De pompoen legt meer dan 4.000 kilometer af. Emira maakt er soep en ingemaakte reçela kundira van. Dat is een soort zoete confituur van pompoenen: een typisch Koerdisch recept dat Emira nu dankzij de witte pompoen perfect kan klaarmaken. Mustafa oogst de zaden en gaf die aan Luk. De opbrengst van de zaden van die ene Koerdische pompoen is in september 2023 onverhoopt groot. Zo krijgt de moestuin én de inmaakkennis van Emira en Mustafa in België een nieuw leven. Het maken van reçela kundira werd ook toegevoegd aan de grote verzameling immaterieel erfgoed. Je vindt de praktijk hier.

Tina is afkomstig uit Rusland en tuiniert samen met cursisten NT2 (Nederlands voor anderstaligen) in een volkstuin in Tongeren. Ze leerde in Rusland van haar oma groenten en fruit inmaken. Dat deden ze heel vaak samen in de zomer en herfst. Elke groente had een eigen manier om ingemaakt te worden. Heel wat groenten gingen in azijn, maar er was ook een ander trucje: aspirine toevoegen. Dat werd en wordt vaak in Rusland en andere ex-Sovjet-landen toegepast. Specifiek deed Tina's oma tomaten in water met dille, peterselie, peper en look. Op het einde gingen er twee tabletten aspirine bij. Het deksel ging goed dicht, maar Tina's oma draaide er niet aan, maar wreef met haar hand een aantal keer over het deksel, dat zich zo vast zoog. Zonder azijn bleef de smaak van de tomaten beter bewaard. Komkommers of augurken waren te zuur volgens Tina's oma om met aspirine in te maken.